Filosofiecafe: Lezing Jeroen Linssen

Filosofiecafe: Lezing Jeroen Linssen

Dit evenement is al geweest

Over de opkomst van de prestatiemaatschappij bij Bjung-Chul Han en Carl Cederström.

De grote idealen van autonomie, authenticiteit, innerlijke groei en zelfontplooiing hebben vandaag een volledig andere gedaante aangenomen. Afkomstig uit de tegencultuur van de jaren zestig en vaak gebruikt als kritiek op het kapitalistische systeem, zijn deze idealen een geïntegreerd onderdeel geworden van de huidige prestatiemaatschappij. Hoe is deze merkwaardige transformatie tot stand gekomen? Hoe zijn de oude idealen uit de hippiecultuur omgevormd tot slogans die de marktmaatschappij van een nieuwe legitimatie voorzien? Aan de hand van twee hedendaagse filosofen (de Koreaans-Duitse filosoof Byung-Chul Han en de Zweedse filosoof Carl Cederström) wil ik de transformatie naar de huidige prestatiemaatschappij aan een nadere analyse onderwerpen.

Byung-Chul Han legt de nadruk op een radicale overgang van bio-politiek naar psycho-politiek. Het individu heeft zich volgens hem inderdaad bevrijd van uiterlijke machten, maar zich in plaats daarvan onderworpen aan een innerlijke dwang die zich uit in de vorm van prestatiedwang. De pathologische gevolgen zijn depressie en burn-out. Carl Cederström beklemtoont de wijziging van ons geluks-ideaal. Het ideaal van de vrije ontplooiing van de persoon, ooit afkomstig uit de tegencultuur, is volgens hem in het teken komen te staan van de verhoging van de eigen marktwaarde, en is op die manier getransformeerd tot een middel om rijk en succesvol te zijn. Het geluks-ideaal was ooit bedoeld om mensen te inspireren hun dromen na te jagen, heden ten dag wordt het gebruikt om zelfuitbuiting en zelfdwang te normaliseren.